Obrazy w stylu tingatinga – sztuka prosto z Tanzanii!

Potrzebujesz ok. 4 min. aby przeczytać ten wpis

Obrazy tingatinga są jedną z najszerzej prezentowanych form sztuki zorientowanej na turystykę w Tanzanii, a także Kenii i krajach sąsiednich.

Styl malarstwa tingatinga rozwinął się w drugiej połowie XX wieku na obszarze stolicy Tanzanii Dar es Salaam, a następnie rozprzestrzenił się na terytorium Afryki Wschodniej. Nazwa stylu pochodzi od jego założyciela, tanzańskiego artysty Edward Saidi Tingatinga.

Twórca stylu

Edward Tingatinga urodził się w 1932 roku w biednej rodzinie chłopskiej w wiosce Namochelia na południu kraju. Uczęszczał do szkoły podstawowej misji katolickiej, a w wieku 25 lat w poszukiwaniu zarobku udał się na północ, do regionu Tanga. Pracował tam na plantacjach sizalu, następnie przeniósł się do stolicy Dar es Salaam. To tutaj w 1968 roku zaczął malować pierwsze obrazy – głównie na tekturze oraz na ścianach domów. Jego żona i siostrzeniec sprzedawali pomalowane kartony za niewielkie pieniądze w pobliżu domu w tętniącej życiem dzielnicy handlowej miasta.

Cudownymi obrazami Edwarda zainteresowała się organizacja, która zajmowała się rozwijaniem narodowej sztuki i rzemiosła – „National Arts Company”.  Od tego momentu popularność jego sztuki rosła, a on sam mógł zostać pełnoetatowym artystą.

Niestety, Edward Tingatinga zginął tragicznie w 1972 roku, prawdopodobnie zastrzelony przez policjanta podczas interwencji. Po jego krótkiej karierze artystycznej nie pozostało wiele obrazów. Na rynku krąży wiele podróbek takich jego dzieł jak Lew, Paw na drzewie baobabu, Bawół, Małpa, Antylopa czy Lampart.

Szkoła tingatinga

Jeszcze za życia Eduarda jego krewni i najbliżsi zaczęli uczyć się wyjątkowego stylu i stworzyli nieformalną grupę artystyczną nazywaną „szkoła tingatinga”. Pierwszymi współpracownikami artysty byli Simon Mpata, Kacper Henrik Tedo, Jenieri Linda (John Linda Amba), Adeusi Mandu Mtatambwe, Ajaba Abdallah Mtalia i Omari Amonde. Nieformalna szkoła przekształciła się w Tingatinga Partnership, a w 1990 roku w spółkę Tingatinga Arts Cooperative Society (TACS) przy wsparciu finansowym oficjalnych struktur Tanzanii i pomocy organizacji europejskich, głównie ze Skandynawii. Chociaż TACS jest powszechnie uznawany za najbardziej renomowanego przedstawiciela dziedzictwa Tingatinga, tylko niewielka część artystów jest bezpośrednio związana z tą grupą. Obecnie jest to około 50 pełnoprawnych twórców oraz 30 uczniów. TACS prowadzi własną galerię, w której członkowie tworzą, wystawiają i sprzedają swoje dzieła.

Pierwsze pokolenie artystów ze szkoły tingatinga w dużej mierze odtwarzało prace założyciela. W XX wieku w stylu pojawiły się nowe trendy i motywy w odpowiedzi na transformacje, jakich doświadczyło społeczeństwo Tanzanii, a także rzadkie nowinki techniczne (na przykład wykorzystanie perspektywy).

Malarstwo tingatinga stworzone przez prostego chłopa bez wykształcenia, uzyskało w Tanzanii status niemal akademickiej sztuki i wizytówki kraju. Od lat 80. wystawy poświęcone sztuce tingatinga organizowane są w różnych galeriach i muzeach we Francji, Anglii, Niemczech, Szwajcarii, Włoszech, Stanach Zjednoczonych, Japonii i w krajach skandynawskich.

Cechy stylu

Pierwsze obrazy tingatinga malowane były na ścianach domów i na tekturze. Początkowo wszystkie prace miały wymiary około 60 × 60 cm, dlatego  w niektórych źródłach tingatinga nazywa się „kwadratowym malarstwem”.

Pomimo ciągłego rozwoju tego kierunku i pojawiania się nowych motywów, pewne cechy pozostają niezmienne:

  • jednokolorowe tło z niewielką ilością odcieni,
  • główny motyw nakładany za pomocą prostych i wyraźnych linii zajmuje prawie całą przestrzeń,
  • brak perspektywy,
  • powtarzalny wzór linii,
  • ekspresyjność.

Obrazy tingatinga są tradycyjnie wykonane na płycie pilśniowej, przy użyciu kilku warstw emalii samochodowych, co sprawia, że są błyszczące i połyskliwe. Wiele elementów stylu wiąże się z wymaganiami rynku turystycznego – na przykład obrazy są zwykle małe, dzięki czemu można je łatwo przewozić samolotem. Muszą być też atrakcyjną i egzotyczną ozdobą dla Europejczyków i Amerykanów. Same rysunki można nazwać zarówno naiwnymi, jak i karykaturalnymi, nierzadko humorystycznymi. Najczęściej przedstawiają zwierzęta i afrykańską przyrodę. Kompozycja w takich obrazach jest płaska i nie ma perspektywy.

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*