Każdy rękodzielnik, który chce sprzedawać swoje produkty, prędzej czy później musi zmierzyć się z niełatwą kwestią wyceny swojej pracy. Jakie czynnik należy wziąć pod uwagę?
Produkty wykonane ręcznie wymagają przygotowania, pracy i czasu. Nie powinno więc dziwić, że cena takich przedmiotów będzie dużo wyższa niż tych wykonanych masowo z użyciem maszyn. Jako rękodzielnik musisz nauczyć się cenić. Za wysoka cena może odstraszyć potencjalnych klientów, ale za niska nie przyniesie odpowiednich profitów.
W rzeczywistości istnieje wiele formuł wyceny rękodzieła. Każdy ręcznie robiony produkt jest tworzony inaczej i wymaga zastosowania innej techniki. Niektóre przedmioty mogą być wykonane z drogich elementów, jak kamienie szlachetne czy złoto, a niektóre z tańszych jak glina polimerowa. Czasem na wykonanie jednej sztuki potrzeba 30 minut, a czasem kilku dni. Oto kilka czynników, które musisz uwzględnić przy obliczaniu ceny swojego produktu.
Zacznij od zliczenia kosztów wykonania jednej sztuki – weź pod uwagę wszystkie materiały, nawet najmniejsze, które wykorzystujesz. Pamiętaj jednak, żeby nie podliczać ich całościowo, ale w takiej ilości, w jakiej są potrzebne do jednego produktu. To znaczy, że nie musisz uwzględniać ceny całego sznurka, jeśli na jedną bransoletkę wykorzystujesz tylko jego kawałek.
Sprawdź, ile czasu zajmuje Ci wykonanie produktu i pomnóż to przez stawkę godzinową. Za punkt odniesienia powinna posłużyć Ci tutaj aktualna najniższa krajowa – to półka wynagrodzenia, poniżej której nie powinieneś schodzić. Uwzględnij też ewentualne trudne lub niebezpieczne warunki pracy, np. jeśli używasz ognia lub ostrych narzędzi, lub pracujesz w niewygodnej pozycji.
Czyli wszystko to, co jest niezbędne do wytworzenia towarów. Koszty ogólne obejmują, np.:
Jeśli do tworzenia wykorzystujesz sprzęt jednorazowy lub taki, który się zużywa lub wymaga stałej wymiany elementów, to również powinieneś to uwzględnić. Jak obliczyć koszt takiego sprzętu lub elementów? Oszacuj, ile sztuk produktu jesteś w stanie wykonać, korzystając z jednego narzędzia do momentu jego całkowitego zużycia, a potem koszt jego zakupu podziel przez ilość produktów.
Po zliczeniu wszystkich kosztów materiałów, czasu pracy i kosztów ogólnych określ wartość procentową swojej marży i dodaj do detalicznej ceny produktu. Na przykład, jeśli koszt wytworzenia jednego przedmiotu wynosi 150 zł, a Ty doliczasz do tego 20% marżę, to końcowa cena produktu będzie wynosić: 150 + 150 × 0,2, czyli 180 zł. W praktyce marża to Twój zysk, dlatego przy jej określaniu zastanów się, ile chcesz faktycznie zarabiać na swoich produktach.
Oprócz mierzalnych czynników wyrobów rękodzielniczych są jeszcze kwestie bardziej płynne i trudniejsze do określenia. Nie możesz pomijać ich w swoich obliczeniach, ponieważ mają niebagatelny wpływ na Twój ewentualny obrót.
Zbadaj rynek i konkurentów, zobacz jakie ceny oferują za podobne produkty. Pamiętaj, że nie ma sensu konkurować z nimi pod względem ceny i zmniejszać jej na siłę. Łatwo wtedy przekroczyć granicę cen dumpingowych, czyli takich, które psują cały rynek i twoją reputację w środowisku. Konsumenci mogą uznać, że niska cena Twojego produktu wynika z jego kiepskiej jakości i nie zdecydują się na zakup.
Sprawdź też, na ile oferowany przez Ciebie produkt jest unikalny na rynku. Jeśli tworzysz w niszy rękodzielniczej albo przecierasz szlaki w obszarach nieodkrytych, a co za tym idzie, tworzysz produkt naprawdę wyjątkowy i oryginalny, to bez obaw powinieneś wycenić się wyżej.
Jeśli jesteśmy już przy kwestii konsumentów, to przy wycenie swojej pracy powinieneś wziąć pod uwagę swoją grupę odbiorców docelowych. Kim są, czego oczekują, co jest dla nich ważne i jaką cenę są gotowi zapłacić? W przypadku rękodzieła nie warto orientować się na konsumenta, dla którego najważniejsza jest niska cena. Klienci, którzy decydują się na zakup wyrobów rękodzielniczych, oczekują przede wszystkim wysokiej jakości materiałów, solidnego wykonania, ale także ekologicznych i etycznych procesów produkcyjnych.
Może zdarzyć się tak, że po uwzględnieniu wszystkich wymienionych czynników, cena Twojego produktu będzie naprawdę wysoka. Jeśli znacząco odbiega od cen rynkowych, to znaczy, że musisz ją odpowiednio obniżyć, ale nigdy nie rób tego kosztem marży czy jakości materiałów. Zacznij od stawki godzinowej – możliwe, że jesteś mniej wprawiony niż Twoi konkurenci i na wytworzenie produktu potrzebujesz więcej czasu. Z pewnością w końcu wypracujesz wydajny system produkcyjny i usprawnisz cały proces, ale na początku zacznij do niższej stawki.
Bez wahania podnieś ceny. Nie bój się klientów, którzy będą mieli o to pretensje. Nawet jeśli odejdą, w ich miejsce przyjdą nowi, gotowi zapłacić więcej za lepszy produkt. Nie przepraszaj za wysokie ceny i nie tłumacz się z nich. Rękodzieło nigdy nie będzie tanie. Zawsze znajdzie się ktoś, kto oburzy się na Twoje ceny. Jeśli pozwalasz takim osobom dyktować warunki cenowe, to przyzwyczajasz je do myślenia, że Twoja praca i praca innych rękodzielników powinna być darmowa albo naprawdę tania, skoro robicie to z pasji. Szanuj więc nie tylko siebie i swój czas, ale też innych ludzi w branży. I przede wszystkim pamiętaj, że to Twój sposób na życie, a nie tylko hobby.
